مقدمه: چرا روکش تیغه صنعتی اهمیت دارد؟

در صنایع برش فلز، چوب، پلاستیک یا حتی صنایع غذایی، دوام و دقت ابزارها نقش حیاتی دارند. روکش‌ تیغه صنعتی یا همان Coating لایه‌ای نازک اما بسیار مؤثر است که روی سطح تیغه‌ها اعمال می‌شود تا ویژگی‌هایی مانند:

• مقاومت به سایش

• سختی سطح

• کاهش اصطکاک

• مقاومت حرارتی و خوردگی

را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

روکش تیغه صنعتی چیست؟

روکش تیغه صنعتی لایه‌ای محافظتی است که روی سطح تیغه اعمال می‌شود تا عمر، سختی، مقاومت در برابر سایش و خوردگی آن را افزایش دهد. این روکش‌ها در انواع مختلفی عرضه می‌شوند که هرکدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند.

انواع روکش‌های تیغه صنعتی و ویژگی‌های آن‌ها

روکش تیتانیوم نیترید (TiN)

روکش تیتانیوم کربونیترید (TiCN)

روکش تیتانیوم آلومینیوم نیترید (TiAlN یا AlTiN)

روکش کروم نیترید (CrN)

روکش DLC (Diamond-Like Carbon)

1. TiN – تیتانیوم نیترید

• رنگ: طلایی براق

• روش اعمال: PVD (رسوب فیزیکی بخار)

• سختی: حدود ۲۴۰۰ HV

✔️ مزایا:

• کاهش چشمگیر اصطکاک

• بهبود سرعت برش و کاهش گرمای موضعی

• زیبا و قابل شناسایی

❌ معایب:

• عملکرد محدود در دمای خیلی بالا (زیر ۵۰۰°C)

💡 کاربردها:

• ابزارهای برش عمومی

• صنایع قالب‌سازی سبک

• برش فلزات نرم (آلومینیوم، مس)

---

2. TiCN – تیتانیوم کربو‌نیترید

• رنگ: خاکستری/آبی

• روش اعمال: PVD

• سختی: تا ۳۰۰۰ HV

✔️ مزایا:

• سختی و مقاومت سایش بیشتر نسبت به TiN

• بهبود عملکرد در برش فولاد سخت یا چدن

❌ معایب:

• حساس به تغییرات دمای سریع (شوک حرارتی)

💡 کاربردها:

• قالب‌سازی سنگین

• تراش استیل سخت

• تیغه‌های پانچ و خم

---

3. TiAlN / AlTiN – تیتانیوم آلومینیوم نیترید

• رنگ: بنفش تیره / خاکستری

• روش اعمال: PVD

• سختی: تا ۳۳۰۰ HV

✔️ مزایا:

• پایداری عالی در دمای بالا (بیش از ۸۰۰°C)

• اکسید شدن کنترل‌شده برای خنک‌کاری خودکار

• مقاوم در برابر حرارت و سایش طولانی‌مدت

❌ معایب:

• قیمت بالاتر نسبت به TiN

• در مواد نرم ممکن است اصطکاک بالا برود

💡 کاربردها:

• برش آلیاژهای مقاوم به حرارت

• استیل ضد زنگ (Stainless Steel)

• ابزارهای CNC با دور بالا

---

4. CrN – کروم نیترید

• رنگ: نقره‌ای مات

• روش اعمال: PVD

• سختی: حدود ۱۸۰۰ HV

✔️ مزایا:

• ضد خوردگی عالی

• اصطکاک پایین، مناسب برای محیط‌های مرطوب

• چسبندگی بالا به تیغه‌های فولادی

❌ معایب:

• سختی کمتر از TiCN و TiAlN

• کمتر مناسب برای برش‌های سنگین

💡 کاربردها:

• ابزارهای صنایع غذایی

• قالب‌های تزریق پلاستیک

• تیغه‌های چاپ و بسته‌بندی

---

5. DLC – کربن شبه‌الماسی

• رنگ: مشکی براق

• روش اعمال: PACVD یا PVD

• سختی: تا ۵۰۰۰ HV

✔️ مزایا:

• بسیار سخت (نزدیک به الماس)

• اصطکاک فوق‌العاده کم

• مقاومت شیمیایی و زیستی بالا

❌ معایب:

• هزینه بالا

• نیاز به سطح کاملاً تمیز و یکنواخت

💡 کاربردها:

• ابزارهای پزشکی و دقیق

• تیغه‌های برش آلومینیوم

• صنعت هوافضا و الکترونیک